Rozdział IX

Część II

O Sakremencie Pokuty

Art. 4

O żalu za grzechy i mocnym postanowieniu poprawy

428. Co to jest żal za grzechy?

Żal za grzechy jest to boleść duszy i znienawidzenie popełnionych grzechów z mocnym postanowieniem nie grzeszenie więcej.

429. Co to jest mocne postanowienie nie grzeszenie więcej?

Mocne postanowienie nie grzeszenia więcej jest to szczera wola nie popełniania grzechów i unikania według możności sposobności do nich.

430. Jaki powinien być żal za grzechy?

Żal za grzechy powinien być wewnętrzny, nadprzyrodzony, nade wszystko i powszechny.

431. Co to jest żal wewnętrzny?

Żal wewnętrzny jest to taki żal, który nie tylko objawia się w słowach, lecz rodzi z serca.

432. Co to jest żal nadprzyrodzony?

Żal nadprzyrodzony jest to taki żal, który człowiek wzbudza pod wpływem łaski z pobudek nie ludzkich, lecz nadprzyrodzonych, czyli takich, które człowiek pojmuje z wiary w sposób nadprzyrodzony.

433. Co to jest żal nade wszystko?

Żal nade wszystko jest to taki żal, którym nienawidzimy grzechu bardziej, niż wszystkiego innego.

434. Co to jest żal powszechny?

Żal powszechny jest to taki żal, który obejmuje wszystkie grzechy popełnione po Chrzcie, a jeszcze bezpośrednio nie odpuszczone przez władzę kluczów.

435. Co należy czynić, jeżeli penitent ma tylko grzechy powszednie, albo śmiertelne już bezpośrednio odpuszczone?

Jeżeli penitent ma tylko grzechy powszednie, albo śmiertelne już bezpośrednio odpuszczone, wystarczy i trzeba wzbudzić akt żalu za niektóre z nich albo przynajmniej za jeden.

436. Iloraki może być żal za grzechy?

Żal za grzechy może być albo doskonały i ten nazywamy skruchą, albo też mniej doskonały.

437. Co to jest żal doskonały?

Żal doskonały jest to boleść z powodu grzechów i znienawidzenie ich z pobudki miłości, czyli dlatego, że się obraziło Boga, który jest dobrem najwyższym i miłości najgodniejszym.

438. Jaki skutek wywiera żal doskonały?

Żal doskonały natychmiast gładzi grzechy i jedna człowieka z Bogiem nawet poza Sakramentem Pokuty, ale nie bez pragnienia Sakramentu, które mieści się w takim żalu.

439. Co to jest żal mniej doskonały?

Żal mniej doskonały jest to boleść z powodu grzechów popełnionych i nadprzyrodzone znienawidzenie ich, zazwyczaj płynące bądź z myśli o szkaradzie grzechu, bądź z bojaźni piekła i kar.

440. Jaki żal wystarczy do ważnego przyjęcia Sakramentu Pokuty?

Do ważnego przyjęcia Sakramentu Pokuty wystarczy żal mnie doskonały, choć pożądany jest żal doskonały.

441. Jaki grzech popełnia ten, kto świadomie przystępuje do Sakramentu Pokuty bez żadnego żalu za grzechy?

Kto świadomie przystępuje do Sakramentu Pokuty bez żadnego żalu za grzechy, nie tylko nie otrzymuje odpuszczenia grzechów, z których się spowiadał, lecz popełnia ciężki grzech świętokradztwa.