Rozdział IX

Część I

O Sakramentach w ogólności

325. Co to jest Sakrament Nowego Zakonu?

Sakrament Nowego Zakonu jest to znak zewnętrzny, ustanowiony przez Jezusa Chrystusa dla oznaczenia łaski i udzielenia jej tym, którzy Sakrament godnie przyjmują.

326. Jakie części składają się na Sakramenty?

Na Sakramenty składają się trzy części: rzecz, która stanowi ich materię, słowa, które stanowią ich formę i osoba tego człowieka, który udziela Sakramentów, a który ma przy tym przynajmniej zamiar czynić to, co czyni Kościół; jeżeli brakuje bodaj jednej z tych części, wówczas Sakrament nie przychodzi do skutku.

327. Ile jest Sakramentów Nowego Zakonu i które to są?

Sakramentów Nowego Zakonu jest siedem, a mianowicie: Chrzest, Bierzmowanie, Eucharystia, Pokuta, Ostatnie Namaszczenie, Kapłaństwo i Małżeństwo.

328. Dlaczego Jezus Chrystus ustanowił te siedem Sakramentów, a nie więcej ani nie mniej?

Jezus Chrystus ustanowił te siedem Sakramentów, a nie więcej ani nie mniej, bo te są potrzebne i wystarczają dla celu Kościoła.

329. Jakim sposobem tych siedmiu Sakramentów potrzeba i starczy dla celu Kościoła?

Tych siedmiu Sakramentów potrzeba i starczy dla celu Kościoła, ponieważ pięć pierwszych zmierza do własnego duchowego udoskonalenia się każdego człowieka z osobna, dwa zaś ostatnie zmierzają do rządzenia całym Kościołem i do rozmnożenia wiernych.

330. Jakiej łaski udzielają nam Sakramenty?

Sakramenty udzielają nam łaski uświęcającej albo ją w nas pomnażają, i łaski sakramentalnej, czyli prawa do szczególnych pomocy, żebyśmy mogli osiągnąć cel pojedynczych Sakramentów.

331. Jakim sposobem Sakramenty udzielają łaski?

Tym, którzy nie stawiają przeszkody, sakramenty udzielają łaski mocą, którą w nie złożył sam Jezus Chrystus, gdy je ustanawiał, czyli jak się wyrażają uczeni, ex opere operato.

332. Kto stawia przeszkodę?

Przeszkodę stawiają ci, którzy przystępują do Sakramentów bez przygotowania, potrzebnego do przyjęcia łaski.

333. Czy szafarz Sakramentów swoją niegodziwością może powstrzymać skuteczność Sakramentów?

Szafarz swoją niegodziwością nie może powstrzymać skuteczności Sakramentów, bo kiedy spełnia ową świętą czynność, nie występuje on we własnym imieniu, lecz w imieniu Chrystusa.

334. Które Sakramenty są Sakramentami żywych, a które Sakramentami umarłych?

Chrzest i Pokuta są to Sakramenty umarłych, pozostałe zaś Sakramentami żywych.

335. Dlaczego Chrzest i Pokuta nazywają się Sakramentami umarłych, a pozostałe Sakramentami żywych?

Chrzest i Pokutę dlatego nazywamy Sakramentami umarłych, ponieważ są one ustanowione głównie dla tych, którzy z powodu grzechu nie mają życia nadprzyrodzonego, czyli łaski uświęcającej; pozostałe Sakramenty nazywają się Sakramentami żywych dlatego, ponieważ je mogą przyjmować tylko ci, co już mają życie nadprzyrodzone.

336. Jaki grzech popełnia ten, kto Sakramenty żywych przyjmuje z sumieniem obciążonym grzechem śmiertelnym?

Kto Sakramenty żywych przyjmuje z sumieniem obciążonym grzechem śmiertelnym, nie tylko nie otrzymuje łaski, lecz nadto popełnia ciężki grzech świętokradztwa.

337. Czy można dostąpić łaski uświęcającej czyli pojednania z Bogiem także zanim się przyjmie jakiś Sakrament umarłych?

Także przed przystąpieniem do jakiegoś Sakramentu umarłych można uzyskać łaskę uświęcającą, czyli pojednanie z Bogiem, mianowicie przez akt żalu doskonałego; ale nawet w tym przypadku pojednania z Bogiem nie należy przypisywać żalowi bez pragnienia przystąpienia do Sakramentu Chrztu lub do Pokuty, bo żal nie byłby doskonały, gdyby nie zawierał owego pragnienia przystąpienia do Chrztu lub do Pokuty.

338. Na czym polega to pragnienie Sakramentu?

To pragnienie Sakramentu polega na prawdziwej, szczerej i silnej woli przyjęcia Sakramentu.

339. Które Sakramenty można przyjąć tylko raz?

Tylko raz można przyjąć Chrzest, Bierzmowanie i kapłaństwo, ponieważ wyciskają one na duszy znamię niezatarte.

340. Co to jest charakter sakramentalny?

Charakter sakramentalny jest to niezniszczalny znak duchowny, wyciśnięty na duszy; pozostaje on także w drugim życiu i tym, którzy się zbawili, przyczynia się on do chwały; potępionym zaś do hańby.

341. Jaki jest cel charakteru sakramentalnego?

Charakter sakramentalny ma cel podwójny: żeby jednych od drugich odróżniać jakimś znamieniem i żeby uzdatniać nas do przyjęcia lub wykonania czegoś świętego.

342. Jaki charakter wyciskają trzy wymienione Sakramenty?

1. Chrzest wyciska charakter, dzięki któremu człowiek staje się członkiem mistycznego ciała Chrystusowego czyli Kościoła, zdolnym do przyjmowania innych Sakramentów;
2. Przez charakter, otrzymany w Bierzmowaniu, człowiek staje się żołnierzem Chrystusowym dla publicznego wyznawania wiary;
3. Przez charakter sakramentalny Kapłaństwa człowiek zostaje sługą Chrystusowym z władzą sprawowania i udzielania Sakramentów.

343. Po co do Chrztu bierze się chrzestnych rodziców a do Bierzmowania świadków?

Do Chrztu bierze się chrzestnych rodziców, a do Bierzmowania świadków po to, żeby oni mieli zawsze staranie o człowieka ochrzczonego, względnie bierzmowanego, i dbali pilnie o jego chrześcijańskie wychowanie, zwłaszcza jeżeli zabraknie rodziców, albo gdy ci zaniedbują swego obowiązku.

344. Czy z przyjętego obowiązku ojca lub matki chrzestnej i świadka przy Bierzmowaniu powstaje jakieś pokrewieństwo?

Między osobą ochrzczoną a osobą chrzczącą oraz między osobą chrzczoną a rodzicami chrzestnymi powstaje pokrewieństwo duchowe; pokrewieństwo duchowe powstaje także między bierzmowanym a świadkiem bierzmowania.

345. Czy wszystkie Sakramenty są jednakowo potrzebne?

Nie wszystkie Sakramenty są jednakowo potrzebne, gdyż Chrzest jest potrzebny wszystkim, Pokuta tym, którzy po Chrzcie popełnili grzech śmiertelny; Kapłaństwo całemu Kościołowi, choć nie pojedynczym wiernym; Małżeństwo ogółowi ludzkiemu dla tworzenia rodziny chrześcijańskiej.

346. Który Sakrament przewyższa wszystkie inne?

Wszystkie Sakramenty przewyższa Najświętsza Eucharystia, bo w niej jest nie tylko łaska, lecz sam dawca łaski, Jezus Chrystus Pan nasz, a jest w niej prawdziwie, rzeczywiście i istotnie.

347. Co to są Sakramentalia?

Sakramentalia są to przedmioty albo czynności, których Kościół, niejako wzorując się na Sakramentach, zwykł używać dla osiągnięcia swymi modlitwami głównie duchowych skutków; do Sakramentaliów należą np. egzorcyzmy, czyli zaklinania pobożne, poświęcenia i błogosławienia przedmiotów lub osób.