Rozdział III

Część II

O innych artykułach Składu Apostolskiego, w których jest zawarta nauka o Drugiej Osobie Trójcy Przenajświętszej i o dziele Odkupienia

Art. 1

O Jezusie Chrystusie i Jego Bóstwie

79. W co wierzymy przez drugi artykuł Składu Apostolskiego: I w Jezusa Chrystusa, Syna jego jedynego, Pana naszego?

Przez drugi artykuł Składu Apostolskiego: I w Jezusa Chrystusa, Syna jego jedynego, Pana naszego, wierzymy, że Syn Boży, który stawszy się człowiekiem, zwie się Jezusem Chrystusem, jest jedynym Synem Ojca, Panem naszym, prawdziwym Bogiem z Boga prawdziwego, w którego my wierzymy tak samo, jak w Ojca.

80. Dlaczego wierzymy w Jezusa Chrystusa tak samo, jak w Ojca?

Wierzymy w Jezusa Chrystusa tak samo, jak w Ojca, ponieważ Jezus Chrystus tak samo jest prawdziwym Bogiem jak Ojciec, jednym Bogiem z Ojcem.

81. Jakim sposobem wykazuje się, że Jezus Chrystus jest Mesjaszem czyli Odkupicielem rodzaju ludzkiego, od Boga w Starym Testamencie obiecanym?

To, że Jezus Chrystus jest Mesjaszem czyli Odkupicielem, od Boga w Starym Testamencie obiecanym, wykazuje się głównie z proroctw o Odkupicielu, które w Jezusie Chrystusie spełniły się dokładnie, i ze świadectwa samego Jezusa Chrystusa.

82. Jakie są główne dowody, nakłaniające nas do przyjęcia Bóstwa Jezusa Chrystusa?

Oto główne dowody, nakłaniające nas do przyjęcia Bóstwa Jezusa Chrystusa:

1. stałe nauczanie Kościoła Katolickiego;
2. proroctwa Starego Testamentu, które wskazują naprzód, że obiecany Odkupiciel jest prawdziwym Bogiem;
3. świadectwo Boga Ojca, mówiącego: „Ten jest Syn mój miły, w którymem sobie upodobał, Jego słuchajcie.”;
4. świadectwo samego Jezusa Chrystusa, potwierdzone świętością Jego życia, proroctwami i cudami, a zwłaszcza cudem zmartwychwstania;
5. nauka apostołów;
6. wyznanie tylu męczenników;
7. cudowne rozkrzewianie się i zachowanie Kościoła.

83. Dlaczego Syn Boży, stawszy się człowiekiem, nazywany jest Jezus?

Syn Boży, stawszy się człowiekiem, z woli samego Boga nazywany jest Jezus, czyli Zbawiciel, ponieważ przez mękę i śmierć swoją wybawił nas od grzechu i potępienia wiekuistego.

84. Dlaczego zwie się także Chrystusem?

Jezus zwie się także Chrystusem, po hebrajsku Mesjaszem, to znaczy Pomazańcem, ponieważ dawniej namaszczano królów, kapłanów i proroków, a Jezus jest królem, kapłanem i prorokiem.

85. Dlaczego Chrystus zwie się Panem naszym?

Jezus Chrystus dlatego zwie się Panem naszym, ponieważ jako Bóg stworzył wszystkie rzeczy, utrzymuje je i wykonywa nad nimi wszechstronna władzę, zaś jako Bóg-Człowiek jest Odkupicielem wszystkich ludzi; stąd słusznie nazywa się i odbiera cześć jako „Król nad królami i Pan nad panami.”

86. Dlaczego druga Osoba Trójcy Przenajświętszej zwie się Słowem Ojca?

Druga Osoba Trójcy Przenajświętszej dlatego zwie się Słowem Ojca, ponieważ od Ojca pochodzi według czynności rozumu, jako pojęcie umysłu, podobnie jak także i w nas wewnętrzne pojęcie umysłu nazywa się słowem.

Art. 2

O wcieleniu i narodzeniu Syna Bożego

87. W co wierzymy przez trzeci artykuł Składu Apostolskiego: Który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Panny?

Przez trzeci artykuł Składu Apostolskiego: Który się począł z Ducha Świętego, narodził się z Maryi Panny, wierzymy, że Syn Boży, ponad wszelki porządek natury, mocą Ducha Świętego, naturę ludzką, to jest ciało i duszę przyjął w przeczystym łonie najświętszej Maryi Panny i narodził się z Niej.

88. Jak się nazywa tajemnica, mocą której Syn Boży stał się człowiekiem?

Tajemnica, mocą której Syn Boży stał się człowiekiem, nazywa się Boskim Wcieleniem Słowa.

89. Czy Syn Boży, stawszy się człowiekiem, przestał być Bogiem?

Syn Boży, stawszy się człowiekiem, nie przestał być Bogiem, lecz pozostając prawdziwym Bogiem, zaczął być także prawdziwym człowiekiem.

90. Ile natur, a ile Osób jest w Jezusie Chrystusie?

W Jezusie Chrystusie są dwie natury, Boska i ludzka, ale tylko jedna Osoba, czyli Osoba Syna Bożego.

91. Dlaczego Syn Boży raczył przyjąć naturę ludzką?

Syn Boży raczył przyjąć naturę ludzką – dla nas ludzi i dla naszego zbawienia – aby mianowicie Bogu złożyć należne zadośćuczynienie za grzechy, nauczyć ludzi drogi zbawienia słowem i przykładem, przez mękę i śmierć swoją wykupić ich z niewoli grzechowej, przywołać do łaski Bożej i tak znowu ich przywrócić do chwały w niebie. Syn Boży raczył przyjąć naturę ludzką – dla nas ludzi i dla naszego zbawienia – aby mianowicie Bogu złożyć należne zadośćuczynienie za grzechy, nauczyć ludzi drogi zbawienia słowem i przykładem, przez mękę i śmierć swoją wykupić ich z niewoli grzechowej, przywołać do łaski Bożej i tak znowu ich przywrócić do chwały w niebie.

92. Czy do należnego zadośćuczynienia za grzechy potrzebne było wcielenie Słowa?

Do należnego zadośćuczynienia za grzechy było potrzebne wcielenie Słowa, gdyż ze strony stworzenia, zostawionego samemu sobie, nie mogło nastąpić należne zadośćuczynienie za grzechy, czyli takie, które by dorównało grzechom.

93. Dlaczego ze strony stworzenia, zostawionego samemu sobie, nie mogło nastąpić należne, czyli dorównujące zadośćuczynienie za grzechy?

Ze strony stworzenia, zostawionego samemu sobie, nie mogło nastąpić zadośćuczynienie należne, czyli dorównujące, ponieważ grzech śmiertelny posiada ciężkość w pewnym znaczeniu nieskończoną dla nieskończonego majestatu Bożego, który zostaje obrażony.

94. Dlaczego dzieło wcielenia przypisuje się Duchowi Świętemu?

Mimo, iż tylko sam Syn Boży przyjął naturę ludzką i dzieło wcielenia, jak i wszystkie dzieła na zewnątrz, jest dziełem całej Trójcy, to jednak dzieło wcielenia dla pewnej osobliwej przyczyny przypisuje się Duchowi Świętemu, ponieważ Duch Święty jest miłością Ojca i Syna, a dzieło wcielenia okazuje szczególną i niezmierną miłość Boga ku nam.

95. Czy Najświętsza Maryja Panna jest prawdziwą Matką Bożą?

Najświętsza Maryja Panna jest prawdziwą Matką Bożą, gdyż poczęła i porodziła, co do natury ludzkiej, Jezusa Chrystusa, Pana naszego, który jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym Człowiekiem.

96. Czy św. Józef był ojcem Jezusa Chrystusa?

Św.Józef mocą rodzenia nie był ojcem Jezusa Chrystusa, ale się tak nazywa, ponieważ jako prawdziwy oblubieniec Najświętszej Maryi Panny wykonywał względem Niego prawa i obowiązki ojcowskie, gdyż był głową tego związku małżeńskiego, który był wręcz przeznaczony do przyjęcia, obrony i wyżywienia Chrystusa.

97. Czy Najświętsza Maryja była zawsze panną?

Najświętsza Maryja była zawsze panną, i w sposób zgoła cudowny i osobliwy z macierzyństwem Bożym było w Niej połączone dziewictwo.

Art. 3

O dziele Odkupienia rodzaju ludzkiego

98. W co wierzymy przez czwarty artykuł Składu Apostolskiego: Umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion?

Przez czwarty artykuł Składu Apostolskiego: Umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion, wierzymy, że Jezus Chrystus, aby odkupić rodzaj ludzki przez krew swoją najdroższą, pod namiestnikiem Judei Ponckim Piłatem został umęczony, przybity do Krzyża i umarł na nim, został z niego zdjęty i pogrzebany.

99. Na czy polega dzieło Odkupienia, dokonane przez Jezusa Chrystusa?

Dzieło Odkupienia, dokonane przez Jezusa Chrystusa, polega na tym, że „dla miłości zbytnio wielkiej, którą umiłował nas, przez najświętszą swoją mękę na drzewie krzyża wysłużył nam usprawiedliwienia i uczynił za nas zadość Bogu Ojcu” (Sobór Tryd.).

100. Czy Jezus Chrystus poniósł mękę i śmierć jako Bóg czy też jako człowiek?

Jezus Chrystus poniósł mękę i śmierć jako człowiek, gdyż jako Bóg nie mógł ani cierpieć ani umrzeć, ale samo Jego wcielenie i każde cierpienia za nas, nawet najmniejsze, miało wartość nieskończoną z Boskiej Osoby.

101. Dlaczego więc Jezus Chrystus chciał ponieść tak gorzką i haniebną mękę i śmierć?

Jezus Chrystus dlatego chciał ponieść tak gorzka i haniebną mękę i śmierć, aby sprawiedliwości Bożej jak najobficiej uczynić zadość, wyraźniej okazać nam swoją miłość, wzbudzić w nas większą nienawiść do grzechu i dodać nam siły do znoszenia dolegliwości i przykrości tego życia.

102. Za kogo Jezus Chrystus poniósł mękę i śmierć?

Jezus Chrystus poniósł mękę i śmierć za wszystkich ludzi bez wyjątku.

103. Czyż więc wszyscy ludzie dostępują zbawienia?

Nie wszyscy ludzie dostępują zbawienia, lecz tylko ci, którzy korzystają ze środków ustanowionych przez tegoż Odkupiciela, po to, żeby ludzie mogli przyswoić sobie zasługi Jego męki i śmierci.

104. Czy Jezus Chrystus, umierając na krzyżu, oddał samego siebie Bogu na prawdziwą i osobliwą ofiarę?

Jezus Chrystus, umierając na krzyżu, siebie samego oddał Bogu na prawdziwą i osobliwą ofiarę nieskończonej ceny za odkupienie ludzi, dając za nich sprawiedliwości Bożej zadośćuczynienie nieskończonej wartości.

105. W co wierzymy przez piąty artykuł Składu Apostolskiego: Zstąpił do piekieł?

Przez piąty artykuł Składu Apostolskiego: Zstąpił do piekieł, wierzymy, że dusza Jezusa Chrystusa, rozstawszy się z ciałem, jednak złączona z Bóstwem, zstąpiła do piekieł.

106. Co oznaczają słowa: do piekieł?

Te słowa do piekieł nie oznaczają ani czyśćca, ani miejsca potępienia, czyli piekła, lecz otchłanie Ojców świętych, czyli to miejsce, gdzie dusze sprawiedliwych oczekiwały obiecanego i upragnionego odkupienia.

107. Dlaczego Jezus Chrystus zstąpił do otchłani?

Jezus Chrystus zstąpił do otchłani, aby zwiastując dokonane odkupienie, dusze sprawiedliwych napełnić niezmierną radością; użyczył im też szczęścia oglądania Boga twarzą w twarz, a potem zabrał je ze sobą do nieba.

108. W co wierzymy przez słowa piątego artykułu Składu Apostolskiego: Trzeciego dnia zmartwychwstał?

Przez słowa piątego artykułu Składu Apostolskiego: Trzeciego dnia zmartwychwstał, wierzymy, że Jezus Chrystus w trzecim dniu po śmierci własną mocą, jako przepowiedział, znowu złączył duszę z ciałem i tak odżył nieśmiertelny i chwalebny.

109. Jak długo i dlaczego Jezus Chrystus po zmartwychwstaniu został na ziemi?

Jezus Chrystus po zmartwychwstaniu przez czterdzieści dni został na ziemi, aby apostołów utwierdzić w wierze w swoje zmartwychwstanie, uzupełnić Boską swoją naukę i urządzić Kościół.

Art. 4

O wniebowstąpieniu Jezusa Chrystusa i Jego powrocie na końcu świata na sąd powszechny

110. W co wierzymy przez słowa szóstego artykułu Składu Apostolskiego: Wstąpił na niebiosa?

Przez słowa szóstego artykułu Składu Apostolskiego: Wstąpił na niebiosa, wierzymy, że Jezus Chrystus, gdy już dokonał i ukończył dzieło odkupienia, czterdziestego dnia po zmartwychwstaniu własną mocą wstąpił do nieba z duszą i ciałem.

111. Co oznaczają dalsze słowa tego artykułu: Siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego?

Dalsze słowa tego artykułu: Siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego, oznaczają wieczna chwałę Odkupiciela w niebie, gdzie Jezus Chrystus jako Bóg jest równy Ojcu, a jako człowiek posiada Boskie dobra w stopniu wyższym od wszystkich stworzeń.

112. W co wierzymy przez siódmy artykuł Składu Apostolskiego: Stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych?

Przez siódmy artykuł Składu Apostolskiego: Stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych, wierzymy, że Jezus Chrystus na końcu świata przyjdzie z nieba z Aniołami swoimi, aby sądzić wszystkich ludzi, zarówno tych, których dzień sądu zastanie jeszcze przy życiu, jako też tych, którzy przedtem poumierali, „a wówczas odda każdemu według uczynków jego”.

113. Jaki zapadnie wyrok na sądzie powszechnym?

Na sądzie powszechnym na wybranych zapadnie wyrok: „Pójdźcie błogosławieni Ojca mego, posiądźcie królestwo, zgotowane wam od założenia świata”; na potępionych zaś wyrok będzie taki: „Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, który zgotowany jest diabłu i aniołom jego”.

114. Czy oprócz sądu powszechnego na końcu świata będzie jeszcze inny sąd?

Oprócz sądu powszechnego na końcu świata zaraz po śmierci dla każdego z nas będzie jeszcze sąd szczegółowy.

115. W jakim celu Bóg po sądzie szczegółowym chciał mieć jeszcze sąd powszechny?

Po sądzie szczegółowym Bóg chciał mieć jeszcze sąd powszechny dla chwały swojej, Chrystusa i wybranych, dla zawstydzenia odrzuconych, i aby człowiek na duszy i na ciele wobec wszystkich usłyszał wyrok nagrody albo kary.

116. Dlaczego władza sądzenia ludzkości oddana jest Jezusowi Chrystusowi?

Chociaż władza sądzenia ludzkości jest wspólna wszystkim Osobom Trójcy Przenajświętszej, jednak dla szczególnego powodu oddana jest Jezusowi Chrystusowi, jako Bogu i Człowiekowi, gdyż jest On „Królem królów i Panem panów”, a do władz królewskich należy władza sędziowska, która obejmuje także to, żeby każdy wedle zasług otrzymał albo nagrodę albo karę.